Wat zijn de voordelen van een tablet?

• het is licht en eenvoudig om mee te nemen.
• de knoppen zijn vrij groot en herkenbaar: geen uitgebreide menu’s, enkel  wat je nodig hebt.
• eenvoudig in gebruik: je moet niet veel over computers weten om er gemakkelijk mee te kunnen werken.

De 86-jarige meneer Strubbe uit Nederland getuigt over zijn ervaringen met een tablet in deze twee leuke filmpjes:

Onderzoek: makkelijker lezen op iPad

Ondanks ons grotendeels gedigitaliseerde leven, geven de meeste mensen aan dat ze een boek toch liever op papier lezen dan op een tablet of e-reader. Onderzoekers van de universiteiten van Mainz, Göttingen en Marburg gingen na of het effectief minder cognitieve moeite kost om te lezen op papier of dat de digitale drager in de vorm van een tablet of e-reader tegengewicht kan bieden.

In hun kleinschalige onderzoek onderwierpen ze 36 jongvolwassenen (21-34 jaar) en 21 senioren (60-77 jaar) aan een test.

De deelnemers lazen telkens drie verschillende teksten op elke drager: fictie, non-fictie en een wetenschappelijk artikel op papier, een e-reader en een tablet. In totaal kregen ze dus negen teksten voorgeschoteld. Terwijl ze lazen, werden hun oogbewegingen en hersenactiviteit gemonitord. Achteraf werden ze getest op begrip van de teksten.

Verrassend resultaat

Qua tekstbegrip was er bij geen van beide groepen een verschil tussen de dragers te merken. Maar er was wel een verschil op het vlak van vlotheid. Vooraf gaven de meeste proefpersonen aan dat ze het prettiger vonden om teksten op papier te lezen. Maar wat bleek? Bij de jongvolwassenen maakte de drager geen enkel verschil. Bij de senioren was er echter een significant verschil merkbaar. Zij lazen vlotter van een tablet. De onderzoekers vermoeden dat dat komt omdat de tekst beter leesbaar is door het contrast tussen de letters en het verlichte scherm van de tablet die werd gebruikt (een iPad 2 op de meest heldere stand). Met het ouder worden is het moelijker om contrasten te onderscheiden en duurt het dus langer om een gewone pagina te lezen. Het helpt dan om wat extra contrast toe te voegen.

Tablets in de zorgsector

Empowerende technologie in de thuiszorg

Het CEMO – Centrum Empowerment in Ouderenzorg – voerde in 2012 een pilootstudie uit waarbij ze hoogtechnologische assistieve technologie introduceerden bij zorgbehoevende thuiswonende ouderen met een communicatieve beperking. Concreet ging het om senioren met een beginnende dementie of afasie die een iPad met internetverbinding en bijhorende applicaties ter beschikking kregen.

Het doel van de studie was om enerzijds een methode te ontwikkelen zodat senioren effectief gebruik zouden maken van een iPad. Anderzijds wilden ze aantonen dat het gebruik van een tablet empowerend kan werken bij deze doelgroep.

Methode

Gedurende acht weken kregen acht geselecteerde senioren tussen 70 en 93 jaar thuis een vorming rond een specifieke app. Volgende apps kwamen aan bod:

1. Foto’s en camera
2. YouTube
3. Safari
4. Skype
5. GoTalk Now (deel 1)
6. GoTalk Now (deel 2)
7. Agenda
8. Zelf gekozen apps

In de week die volgde op de les, oefenden de zorgverstrekkers en mantelzorgers de app in met de oudere. Gedurende zes maanden na de laatste les werden de deelnemers maandelijks bevraagd in het kader van het onderzoek.

Tijdens de lessen werd er steeds aandacht besteed aan de interesses en het plezier van de oudere omdat een dergelijke emotie het leren bevordert en omdat het hen helpt de meerwaarde van een dergelijk instrument in te zien.

Empowerment

Het resultaat van de studie is dat een tablet effectief empowerend kan werken:

• ouderen hebben meer zelfvertrouwen want
  • ze krijgen terug meer controle over hun leven (bijvoorbeeld zelf boodschappen kiezen via een app)
  • ze kunnen bepaalde zaken terug (bijvoorbeeld lezen met groter lettertype op een scherm)
  • hun geheugen wordt getraind door spelletjes te spelen
• ouderen voelen zich meer betrokken bij hun omgeving, bijvoorbeeld door foto’s te zien, te kunnen skypen met familie enzovoort.

Na het onderzoek

Mantelzorger Benny getuigt dat de houding van zijn moeder – een deelneemster aan de studie – ten opzichte van computers veel opener is geworden. Zij is een van de zes senioren die de tablet nog dagelijks gebruikt. Bijvoorbeeld om de familie te zien via skype, om spelletjes te spelen of foto’s te bekijken.

Dit onderzoek diende ook als basis voor het ontwikkelen van een nieuwe tabletapplicatie specifiek voor ouderen. Die kan gratis gedownload worden via iTunes (zie link onderaan).

Breng het buurtcentrum naar de senior

In Brugge ging het OCMW in 2012 aan de slag met een innovatief project: Ziezoc. Een van de lokale centra voorzag tien senioren tussen 55 en 80 jaar van een tablet met 3G. Daarop stond onder andere een programma waarmee de gebruikers zeer gemakkelijk diensten kunnen bestellen van Zoc @ Home, het buurtcentrum d’Oude Stoasie. Dit maakte het mogelijk op een eenvoudige wijze tuinonderhoud, vervoer, gezelschap en andere diensten aan te vragen. Zo probeerde het OCWM het buurtcentrum naar de woonkamer van de ouderen te brengen.

Privéles

Elke senior kreeg een drietal privélessen aan huis. Alle senioren kwamen ook acht keer samen in het buurtcentrum. Daar leerden ze over een specifiek aspect van de tablet en wisselden ze ervaringen uit. Tenslotte kregen de senioren ook een map met informatie op maat over de apps op hun tablet.

Thuis in de wereld

Veel senioren willen thuis blijven wonen, maar dat is niet evident. Met dit project ijverde het OCMW ervoor om moderne technologie toegankelijk te maken voor senioren. De senioren leerden met een tablet te werken en ze getuigden achteraf dat het voelde alsof er een hele nieuwe wereld voor hen open ging. Ook voor de begeleiders was het een interessant project omdat ze heel wat hebben bijgeleerd. Er was in dit proefproject dan ook ruimte om te leren uit fouten en om samen vooruit te gaan.

Door dit project werd ook het sociale contact van de senioren uitgebreid.

• Ze motiveerden elkaar om naar de groepssessies te komen en hadden meteen een gespreksonderwerp: de tablet.
• De bedoeling was om het buurtcentrum naar de senior te brengen, maar ook het omgekeerde gebeurde: de senioren in het project voelden zich nauwer verbonden met het centrum en bezochten het ook meer.
• De deelnemers hadden ook meer contact met hun omgeving, bijvoorbeeld met hun (klein)kinderen of met leeftijdsgenoten die niet betrokken waren bij het project.
• Er is een band ontstaan tussen de senioren en hun begeleiders.
• Tenslotte heeft dit project ook een impact gehad op de begeleiders als team.

Huidige situatie

De zeven personen die fysiek nog in staat zijn om met de tablet te werken, blijven dat tot op de dag van vandaag doen. Momenteel wordt onderzocht of dit project kan worden uitgebreid en welke aanpassingen er nodig zijn om het te optimaliseren. Zo willen ze graag het project aanwenden om de integratie van de ouderen in hun buurt te verhogen en omgekeerd nieuwe dynamieken in de buurt op te starten of te versterken door de introductie van het digitale netwerk.

Zelf aan de slag: tabletcafé

Een tablet mag dan wel een handig instrument zijn, nog niet iedereen kan er vlot mee overweg. En dat hebben ook producenten goed begrepen. Zo organiseren enkele tabletproducenten zelf introductiecursussen specifiek voor senioren.

Maar ook elders komen er meer vormingen over tablets. En veel van die vormingen trekken senioren aan.

Een van de methodieken die je als organisatie hiervoor kan gebruiken is het tabletcafé. LINC vzw schreef deze methodiek uit in het inspiratiepakket Grenzen. Op zoek naar andere werkvormen? Grasduin dan zeker eens in de inspiratiepakketten van LINC (zie link onderaan).

---

Het tabletcafé volgens LINC

In een tabletcafé komen de mensen samen om een praatje met elkaar te slaan, een drankje te drinken en… elkaar vragen te stellen over hun tablets en smartphones. De mensen winnen bij elkaar informatie in. Er kan eventueel een onderscheid worden gemaakt tussen mensen die eerder veel vragen hebben en mensen die eerder anderen willen helpen antwoorden te vinden. Je kan iedere groep een eigen soort badge geven zodat iedere deelnemer weet wat hij van de anderen kan verwachten.

Eventueel kan je ook iemand van de organisatie, die vertrouwd is met de technologie, inschakelen. Hij/zij kan de ‘antwoord-bieders’ wat ondersteunen, de juiste vragen stellen aan mensen die twijfelen over een aankoop. Hij/zij fungeert ook als gastheer of –vrouw en zorgt voor de catering (koffie, thee, fruitsap, een koekje misschien?).

Met deze activiteit kan je mensen die al een mobiel apparaat bezitten bereiken, maar ook mensen die denken aan een aankoop maar nog op zoek zijn naar informatie of nog twijfelen. Dergelijke cafés kunnen ook verder uitgroeien tot een vast moment dat eens per maand, week,… wordt georganiseerd. Nieuwe instroom kan komen van mensen die een basiscursus tablet (zie verder in deze bundel) volgden en tijdens een café hun ervaringen achteraf kunnen delen, extra vragen kunnen stellen, etc. Enige vertrouwdheid met mobiele toestellen bij de begeleiding is uiteraard handig!

Wat heb je nodig?

– Catering: koffie, thee, water, fris, eventueel bier/wijn, taart of koekjes (met kopjes, glazen, lepeltjes, suiker, melk)

– Badges voor ‘vragers’ en ‘helpers’ (kan ook met naamstickertjes)

– Eventueel enkele tablets waarop mensen dingen kunnen testen

Timing?

– De activiteit kan doorlopend worden georganiseerd gedurende een volledige dag of een dagdeel.

– Omdat deelnemers vooral een beroep doen op elkaar, is er niet veel voorbereidingstijd nodig.

---

___________________________________________________________________________________